Çarşı Köy Ekmeğine karşı

Hayatta hiç hata yapmamış birisi zaten hiçbir işe başlamamış demektir.
HENRY FORD

Geçtiğimiz hafta Balıkesir kamuoyu ekmek fiyatlarındaki artışı ve beraberindeki gelişmeleri konuştu. Fırıncıların ekmek fiyatlarını 50 kuruştan 70 kuruşa çıkarması, Tüketici Derneğini harekete geçirdi. Dernek zammı haksız bulurken, Fırıncıların zammı pazaryerlerinde satılan köy ekmeğini neden olarak göstermesi ise on yıldan fazladır tartışılan fırın ekmeği-köy ekmeği rekabetini yeniden gündeme getirdi.

Geçen hafta, 11-15 Temmuz tarihlerinde Balıkesir kent merkezinde yayınlanan 10 yerel gazetenin birinci sayfalarını inceleyerek hazırladığımız Birincisayfa bölümümüzle Balıkesir gündeminde öne çıkan konuları değerlendirmeye kaldığımız yerden devam ediyoruz.

Geçen hafta Balıkesir gündeminde öne çıkan ve tüm haftanın birinci sayfalarını meşgul eden en önemli gündem maddesi hiç şüphesi ekmek fiyatlarına % 40 oranında yapılan zamdı. Ekmek zammı, bugüne kadar Balıkesir’deki kurumların halının altına süpürmeyi tercih ettiği bir sorunun da gün yüzüne çıkmasına neden oldu. Köylerde üretilip pazarlarda satılan, denetimi ve rekabet şartlarını olumsuz etkileyen köy ekmeği sorununu da böylelikle tekrar gündeme geldi.

Fırıncılar haksız rekabetten dert yanarken, yetkililer köy ekmeğini talep eden Balıkesirlilerle karşı karşıya kalmaktan dert yandı.

Ekmek zammı, geçen hafta Belediye şirketi Fırıntaş’ın içinde yaşadığı sorunların gün yüzüne çıkarmasıyla da önemli bir gündem maddesiydi. Fırıntaş’ta yapılan etik olmayan satın almalara da dikkat çeken haberlerle birlikte ekmek zammı tartışmaları, tüm hafta yerel gazetelerin gündeminde kaldı.

Hafta başından itibaren ise İşbir Sentetik’te çıkan yangın, Balıkesir CHP milletvekillerinin yemin etmesi ve haftanın son günü acısı günü yüreğimize düşen 13 şehidimizin haberleri geçtiğimiz haftanın diğer önemli gündem maddeleriydi.

İşbir’deki yangın

11-15 Temmuz haftasına yerel gazetelerin bir çoğu İşbir Sentetik’te çıkan yangın haberleriyle başladı.

Balıkesir OSB’de çıkan yangın 4 gazetenin manşetinde yer alırken, OSB’deki imkanların yetersizliğine değinen gazetelerden bazıları, olayla ilgili yayınladığı haberlerde yangından OSB yönetimi sorumlu tuttu. Bir başka grup gazeteler ise yangının, önceki hafta yapılan sendikal eylemlerle ilişkili olabileceği kuşkusunu dile getirdiler.

Kuşkuların yöneldiği ve çıkan yangında işçilerin alkış tutuğuna dair söylentilerin asılsız olduğu söyleyen Sendika Başkanı Hüseyin Akyüz ise iddiaları reddedercesine, İşbir Sentetik’in işçilerin “ekmek teknesi” olduğunu söyledi. Yangında can kaybı yaşanmazken büyük çapta maddi hasar meydana geldi. Ayrıca yangının çıkış sebebiyle ilgili bir de soruşturma başlatıldı.

Önceki hafta Cumartesi günü ulusal haber kanallarının gündeminde de yer alan haber, yerel gazetelerin birinci sayfalarında 4 manşet haber, 1 sürmanşet ve 3 birinci sayfa haberi olarak yer aldı.

Ekmek zammı Balıkesir gündeminde

Geçen haftanın en önemli gündem maddesi hiç kuşkusuz, fırıncıların ekmeğe yaptığı zamdı. Önceki hafta Fırıncılar Odası 300 gr ekmek fiyatını 50 krş’tan 70 krş’a çıkardığını duyurmuştu. Fırıncılar satır aralarında zamma maliyet artışı ve köy ekmeğinin piyasada yarattığı haksız rekabet koşullarını öne sürüyorlardı.

Ardından Tüketici Hakları Derneği (TÜKODER) bir açıklama yaparak ekmek zammının fazla olduğunu, bu zamma Belediye’nin karşı çıkması gerektiğini söyledi ve açıklamayla birlikte tartışmanın fitili ateşlenmiş oldu.

İlk olarak Balıkesir’de ekmek arzını ve fiyatını dengelemek üzere kurulan Fırıntaş’ın Yönetim Kurulu’nun çiçeği burnunda Başkanı ve Belediye Başkanı İsmail Ok’tan karşı açıklama geldi. Başkan Ok, özetle zammın 2008 yılında karara bağlandığını ve o zamanki Belediye yönetiminin buna itiraz etmediğini söyledi. Fırıntaş olarak da zaten 350 gr ekmeği 60 krş’tan sattıklarını, yeni zamla birlikte 350 gr ekmeği 70 krş’tan satmaya devam edeceklerini söyledi.

Belediye Başkanı İsmail Ok, zamma itiraz yolunun kapalı olduğunu çünkü resmi olarak 2008 yılında karara bağlanmış bir kararın itiraz süresinin de dolduğunu sözlerine ekledi.

Ekmek fiyatlarındaki artışla ilgili bir açıklamada Esnaf ve Sanatkâr Odaları Birliği (ESOB) Başkanı Mesut Aşanel’den geldi. Aşanel, İsmail Ok’un söylediklerine paralel şeyler söyledi. Zammın 2008 yılında yapıldığı ve Temmuz ayının başından itibaren uygulanmaya konulduğunu söyleyen Aşanel, o zaman alınan zam kararının, Fırıncıların kendi aralarındaki rekabetten dolayı uygulanamadığını söyledi.

TÜKODER: Zam ihtiyaçtan değil, ticaretten

TÜKODER Balıkesir Şube Başkanı Necdet Bayhan’ın tartışmayı baştan açıklamasında, “Ekmeğin, 70 kuruşa satılması, tamamıyla spekülatif bir kazançtır” ifadeleri dikkat çekti. Zira yaklaşan Ramazan Ayı öncesi böyle bir zammın düşündürücü olduğunu da belirtmemiz gerekiyor.

Yaptığı açıklamada simit ve ekmeğe yapılan zammın haklı bir gerekçesi olmadığını söyleyen Başkan Bayhan, ekmek maliyetini oluşturan temel girdilerde % 40’ları bulan bir maliyet artışının olmamasına rağmen ekmek fiyatının bu derece artırılmasının tamamen ticari kaygılarla alındığını söyleyerek zammın % 10 seviyelerine çekilmesini istedi.

Vali Ekmek Komisyonu Kurulmasını istedi

Ekmek fiyatındaki artışı savunan taraflar ile karşı çıkan taraflar arasında açıklama yarışı devam ederken konuya Vali Yılmaz Arslan da dâhil oldu. Vali Arslan, kamuoyundaki tartışmalar ve Sivil Güçler Birliği Derneği’nin başvurusu üzerine yetkisini kullanarak, Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü’ne ekmeğin gerçek maliyetinin belirlenmesi amacıyla komisyon kurulmasını istedi.

Bazı yerel gazeteler Vali’nin bu davranışını “sıra dışı” olarak nitelendirirken kurulan komisyonun vereceği karar doğrultusunda tartışmanın Ramazan Ayı’yla birlikte tekrar gündemi daha çok meşgul edeceğini düşünüyoruz.

Fırıntaş’ta neler oldu?

Aslında iki sivil toplum örgütünün ekmek zammına verdiği bu tepkiye özellikle Belediye Başkanı İsmail Ok’un bu kadar tepki vermesi ve ard arda açıklamalar yapması gözden kaçırılamayacak bir refleksti.

Ekmek tartışmaları sürerken, tartışmaların bir tarafında yer alan Fırıntaş’ta yapılan yönetim değişikliğiyle Ahmet Helvacıgül’ün görevini birkaç hafta önce bıraktığının, Başkan İsmail Ok’un yönetimi devralmasının duyulması dikkatleri Fırıntaş’ın üzerine çekti. Ayrıca Fırıntaş’ın hesapların da gözlerden kaçmayan büyük çaptaki zarar, “Fırıntaş’ta neler oluyor?” dedirtti.

Bizzat Belediye Başkanı’nın açıkladığı yıllık hesaplarda büyük bir zararın söz konusu olmasına rağmen Başkan Ok bu zararın makine alımından kaynaklandığını ve bunun da zarar değil aksine yatırım yapıldığı için kar olarak görülmesi gerektiğini söyledi. Ekmek zammının konuşulduğu basın toplantısında Fırıntaş’ın eski yönetim kurulu başkanı Ahmet Helvacıgül’de söz alarak Fırıntaş’ın hesaplarıyla ilgili şöyle konuştu: "Göreve geldiğimizde ufkumuzu genişlettik, hizmet sektörüne girdik. Hem belediyeye büyük katkılar sağladık hem de istihdam sağladık. 2009 yılında zararımız 188 bin 975 lira, 2010 yılında 404 bin 724 lira, 2011 yılı ilk beş ayın zararı 97 bin 967 lira oldu. Aslında bu zarar gibi gözüküyorsa da bu zarar mali açıdan bir zarar görünüyor”.

Aslında Fırıntaş’taki meselenin sadece hesaplardan kaynaklanmadığı, Fırıntaş’ın bazı satın alma işlemlerinde etik olmayan davranışlarda bulunulduğu, bazı yerel gazetelerin konuyu gündeme taşıması ve Belediye Başkanı İsmail Ok’un Belediye’nin internet sitesinden yaptığı açıklamayla gün yüzüne çıktı. Başkan Ok yaptığı açıklamada, Fırıntaş’ın eski Başkanı Ahmet Helvacıgül’ün kendine ait bir kamyoneti Fırıntaş’a sattığı, bu satışın Başkan Ok tarafından duyulması üzerine satış bedeli olan paranın Fırıntaş’a geri ödendiğini söyledi.

Tüm bu tartışmalardan sonra ise Ahmet Helvacıgül’ün “yoruldum” diyerek görevden ayrılması, uygun olmayan satın almaların yapıldığının ortaya çıkması, kamuoyunun Fırıntaş’la ilgili şüphelerini gidermeye yetmedi.

Tüm bu ekmek zammı tartışmaları ve arkasından gün yüzüne çıkan Fırıntaş’taki uygun olmayan satın almalar geçen haftanın en önemli konusu olarak gündem de yer aldı. Ekmek zammının yapılması, zamma yapılan itirazlar, Belediye Başkanı’nın ve ESOB’un açıklamaları ile Fırıntaş’la ilgili konular yerel gazetelerde 8 manşet, 9 sürmanşet ve 2 birinci sayfa haberi olarak kamuoyuna yansıtıldı.

Şehitlerimiz gündemi değiştirdi.

Perşembe günü ise tüm Türkiye’nin gündemine Diyarbakır’dan gelen acı haber bomba gibi düştü. Silvan ilçesinde çıkan çatışmada 13 askerimizin şehit düşmesi, haftanın son günü yerel gazetelerin birinci sayfalarında yer aldı.

Hafta sonu ise Kuva-yı Milliye Meydanın da yapılan “Şehide Saygı, Teröre lanet” mitingi ise bugünden itibaren yerel gazetelerin birinci sayfalarında yer alacak gibi görünüyor. Bu mitingin bir lise öğrenci tarafından sosyal medya üzerinden düzenleniyor olması ise konuyla ilgili bir başka ilginç nokta.

Bu haftalık da Birincisayfa bölümümüzden bu kadar. Yaz sıcaklarının ve Balıkesir’de genel bir yaz tatili havasının sürdüğü günlerde, yazılarımızla gündemi takip etmeye devam edeceğiz. Yazılarımızı her Pazartesi Balıkesir’in en iyi yerel gazetesi Politika’dan, en güncel ve renkli haber sitesi www.balikesirpolitika.com adresinden takip edebilirsiniz.