Böcek olmayı kabullenenler, ezilince şikayet etmemelidirler.
Friedrich von Schiller
Geride bıraktığımız hafta yerel gazetelerin manşetlerinde Belediye Başkanı İsmail Ok’un yeni formatla düzenlediği basın toplantısı öne çıktı. Toplantıda yeni formatını açıklayan Başkan Ok, "Formatı değiştirdim, soru sorabilirsiniz ama bunlara yanıt vermeyeceğiz" dedi. Soru sorulmayan ve cevap beklenmemesi istenen toplantı Çarşamba günü yerel gazetelerin birçoğunun manşetinde yer aldı.
19-23 Temmuz tarihlerinde Balıkesir kent merkezinde yayınlanan 9 yerel gazetenin birinci sayfalarından hazırladığımız Birincisayfa’yla bu haftada gazetemizdeki yerimizi aldık. Balıkesir kent gündemini yerel gazeteler açısından değerlendirerek, okuyucularımıza farklı bir perspektif sunmaya devam ediyoruz.
Hafta başında Herkesin yakından tanıdığı bir ismin suç örgütü operasyonları kapsamında gözaltına alınması, tutuklanması ve tekrar serbest bırakılması tüm hafta boyunca yerel gazetelerin merceğindeydi. Belediye Başkanı’nın formatladığı yeni basın toplantısında yaptığı açıklamalar da haftanın en çok konuşulan haberleri arasındaydı.
Ayrıca yerel gazeteler ve gazeteciler arasında ilginç atışmalara ve sataşmalara da hafta boyunca şahit olduk. Kimisi gazetecilerin bazılarının meslek ahlakına sığmayan hareketlerini yazdı, kimisi de yanlış anlaşılmaları diline doladı. Balıkesir gündemi açısından hareketli bir haftaydı.
Suç örgütüne operasyon, tüm hafta gazetelerdeydi
Balıkesir gündemi geride bıraktığımız haftaya ilk olarak emniyetin düzenlediği operasyonla başladı. Balıkesir Emniyet Müdürlüğüne bağlı Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Şube Müdürlüğü ekiplerince ´´İhaleye fesat karıştırma, tasarlayarak adam öldürme ve silahlı suç örgütü kurma´´ suçlarından aralarında Balıkesir’in yakından tanıdığı işadamlarının bulunduğu 19 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan 10’u adliyeye sevk edildi ve bunlardan 3’ü tutuklanarak cezaevine gönderildi. Haftanın son günü ise yerel gazetelere, tutuklanan 3 kişinin de yapılan itirazlar üzerine serbest bırakıldığı yansıdı.
16 Temmuz’da başlayan olaylar zinciri tüm ayrıntılarıyla gazetelere yansırken olayın gazeteler açısından tasvir edilmesi ve okuyucuya ulaştırılma biçiminde bazı dikkat çekici noktalar vardı.
Örneğin birçok yerel gazete ilk anda haberi fotoğrafsız vermeyi tercih ederken, daha sonraları tutuklamalar esnasında ortaya çıkan fotoğraflarla birlikte haberi yayınladılar. Ancak bu aşamada Yeni Balıkesir gazetesi haberi yayınlarken ilginç bir tavır sergiledi. Suç örgütünün lideri olarak lanse edilen kişinin elleri kelepçeli fotoğrafını, yüzünü mozaikleme ihtiyacı hissetmeden yayınladı. Aynı şekilde Ayna gazetesi de haberi yayınlarken kişinin arşiv fotoğraflarını kullanmakta bir sakınca görmedi.
Aslında bu tarz haberlerde zanlıların kişilik haklarını ve masumiyet karinesini göz önünde tutmak gazetecilik mesleği açısından önemli bir etik konudur. Ama işi yayıncılık olanların bu konularda daha az hassas davranması her zaman beklenebilecek bir davranıştır.
Hafta boyunca baktığımızda ise yapılan operasyon ve sonrasındaki gelişmeler yerel gazetelerde 2 manşet haber, 10 sürmanşet haber ve 4 birinci sayfa haberi şeklinde yer aldı.
Başkan Ok’tan formatlı toplantı
Geride bıraktığımız hafta özlediğimiz bir geri dönüş yaşandı. Uzun süredir sıra dışı çıkışlarını unuttuğumuz Belediyeciler geçtiğimiz hafta yine sahnedeydiler. Belediye Başkanı İsmail Ok, geçen hafta Salı günü bir basın toplantısı düzenledi. Toplantı, gazetecilere hafta başında Belediye’den gelen bir çağrıyla "Belediye Başkanı İsmail Ok, kahvaltılı basın toplantısında sizlerin sorularını yanıtlayacak..." denilerek duyuruldu.
Belediye Başkanı İsmail Ok´un kahvaltılı basın toplantısı ilginç bir çıkışla başladı. "Sorularınıza yanıt vereceğiz" diye basın mensuplarını davet eden Başkan Ok, "formatı değiştirdim, soru sorabilirsiniz ama bunlara yanıt vermeyeceğiz" diye söze başladı. Ok´un bu tavrına bir anlam veremeyen gazeteciler, Cemiyet Başkanı Ramazan Demir´in "eski formata dönün, sohbet havasında bu işi götürelim" uyarısı üzerine soru yöneltmeye başladılar. "Cevap vermeyeceğim" diyen Başkan Ok da daha sonra soruları yanıtladı...
Başkan’ın yeni formatı
Başkan Ok format değişikliğinin gerekçesini, ´bazı gazetelerde çıkan haberler ´ olarak açıkladı. Ok toplantıda sadece basın mensuplarının bilgi birikimlerinden faydalanacaklarını ifade ederek hiç bir soruyu yanıtlamayacağını dile getirdi.
Başkan Ok, yeni formatını ise “Basının bilgi, birikim tecrübe, deneyimlerinden faydalanmaktır. Basın gözüyle Balıkesir’i anlamaya çalışmaktır. Bizden öğrenmek istediğiniz sorularınızı belediye binasına gelerek öğrenebilirsiniz. Buradaki esas amacımız sizlerin değerli görüşlerinden yararlanmaktır” diye özetledi. Ancak toplantı sırasında bu tavrından göreceli olarak vazgeçti.
Başkan Ok’un sorunlu kamuoyu imalatı
Basın toplantısında, Belediye´nin iktidar baskısı altında ezildiğini, bürokrasinin de kendilerine sürekli engel çıkardığını öne süren Başkan Ok, eski lunapark alanının Belediye´ye tahsisi konusunda basından destek istediğini söyledi, “Burayı bize kazandırırsanız size altın şilt veririm” diyerek ödülü koydu.
Gazetecilerin görevinin bilginin üretilmesi ve dağıtılmasını sağlayarak halkın bilgi talebini yerine getirmek olduğunu ve az önce “üzerimde iktidar baskı var” dediğini unutan Başkan Ok, kamu kurumları üzerinde gazeteci baskısı teklif etmesi ise bir başka ayrıntıydı. Hatta gazetecileri işbirliğine çağırarak eski lunapark alanının Belediye´ye tahsisi konusunda “şilt” karşılığında destek istedi.
Aslında Belediye Başkanı’nın bu talebi oldukça makul bir istek. Ancak gazeteciler vasıtasıyla kamuoyu oluşturmanın üslubu asla ve asla bu şekilde değildir. Gazeteciyi “tetikçi” gibi kullanarak engelleri aşmaya çalışmak ve bunun için gazetecilere açık teklifte bulunmak gazetecilik mesleğini hafife almaktır.
Eğer burasının Belediye tarafından değerlendirilmesini istiyorsanız nedenlerinizi ve önerilerinizi bir dosya şeklinde kamuoyuyla paylaşırsınız, durumu ortaya koyarsınız, gazeteciler ve kanaat önderlerini ikna edersiniz, bununla ilgili mesajlarınızı yinelersiniz, olmadı Vali, Milletvekili, Bakanlarla görüşürsünüz ve belli bir kamuoyu oluşturursunuz. Zaten haklıysanız da böyle bir kamuoyu ister istemez oluşur. Ama böyle bir durumu ortaya çıkarmak “al gülüm ver gülüm” ilişkisiyle yapılmaması gereken bir iştir.
Yeni başlayanlar için basın ilişkilerine giriş
Kurumlar ve medya arasında iletişimin sağlıklı olabilmesi için bazı kodlar kullanılır. “Basın Bülteni”, “Basın Toplantısı”, “Basın Açıklaması”, “Basın Duyurusu”, “Basın Kiti” gibi.. Genel olarak basın ilişkilerinde kullanılan bu kodlar sayesinde medya çalışanı toplantının niteliğine uygun olarak toplantıya hazırlıklı gelir. Kurumla ilgili son günlerde çıkan haberlere göz atar ve sorabileceği sorularının genel çerçevesini belirler. Örneğin Basın Toplantısı koduyla medya çalışanını çağırırsanız, gazeteci o toplantıya fotoğraf makinesi, ses kayıt cihazı ve aklında gündemindeki önemli konularla ilgili sorularıyla gelir. Ya da “Basın Bülteni” çalışması yaptığınızda ise gazetecilerden sadece gönderdiğiniz hazır metni ve fotoğrafları kullanmalarını istersiniz. Gazeteciler de buna itiraz etmez, sizin verdiklerinizle yetinir, istedikleri kadarını sayfalarında yer verirler. Ya da bu bülten üzerinden derinlemesine araştırma yapar ya da ayrıntıları öğrenmeye çalışırlar.
Başbakan geliyor
Geçen hafta yerel gazetelerde öne çıkan ve önümüzdeki haftanın gündeminde ağırlıklı olarak yer tutacak diğer bir haber ise AKP’den geldi. Referandumun yavaş yavaş hareketlendirdiği Balıkesir gündeminde, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun ardından, AKP Genel Başkanı ve Başbakan Tayyip Erdoğan’ın 30 Temmuzda Balıkesir’de bir miting düzenleyeceği okuyuculara aktarıldı.
Basına geçilen notla duyurulan haber, yerel gazetelerde 5 sürmanşet haber ve 2 birinci sayfa haberi şeklinde birinci sayfadan verildi. Ancak CHP’nin aksine AKP’den gazetelere duyurmanın dışında başka bir duyuru kampanyası göze çarpmadı. Bu durum akıllara “Teşkilat mitinge hazırlık yapmıyor mu?” sorusunu getirdi. Zira düzenlenecek mitinge bir hafta kalmasına rağmen her hangi bir tanıtım ve ilan çalışmasının yapılmaması ise tuhaf bir hantallık. Hele de referandum da “evet” bekleyen bir parti için.
Koca Sinan’ın elektriği
Haftanın son günlerinde ise yerel gazetelere trajikomik bir haber yansıdı. Haberde Sındırgı´ya bağlı Kocasinan köyünün, elektrik borcu yüzünden icrada olduğu aktarılıyordu. Şu anda faizleriyle birlikte 76 bin liraya ulaşan borcun bu kadar büyümesinin ise ilginç bir hikâyesi vardı.
2004´deki seçimlerde dönemin AKP Milletvekili Turhan Çömez köye gelmiş, köylülerden AKP´ye oy vermeleri halinde, o zaman 5-6 bin lira civarında olan elektrik borcunun sıfırlanacağı sözünü vermiş. Daha sonra seçim gecesi elektriklerin geldiğini, köylünün de AKP´ye oy verdiğini belirten köylüler, silindiği zannedilen borcun şimdi 76 bin lira olması nedeniyle köy tüzel kişiliğine ait araziler icra yoluyla satışa çıkarılmasıyla karşı karşıya. CHP’lilerin köyü ziyaretinde ortaya çıkan trajikomik durum yerel gazetelerde 2 manşet ve 3 sürmanşet olarak yer aldı.
Bu trajikomik gündem maddesiyle bu haftaki yazımızın sonuna geldik. Yazılarımızı her Pazartesi günü gazetemiz Politika’dan, tüm hafta boyunca www.balikesirpolitika.com adresinden takip edebilirsiniz.